
Voorwoord
Het is oktober 2016. Ik plof na een dag hard werken op de bank en beland zappend bij de docu ‘Before the flood’. Bij de aftiteling voel ik de tranen van schaamte op de plastic verpakking van mijn aangebroken zak stroopwafels druppelen. Ik krijg de ogen van de hardwerkende vrouwen uit de naaiateliers niet meer van mijn netvlies. Ik hoor hun baby’s huilen tussen de resten stof op de grond. Hun verbaasde woorden zijn een mantra geworden: ‘ jullie in het westen willen altijd maar meer’. De afstandsbediening ligt nog steeds in mijn hand.
Mijn laptop ligt naast me op de bank. Ik moet een belangrijke meeting voor morgen voorbereiden, maar scroll misselijk naar de tweede docu. Ik wil hier meer van weten. Ik zie de kleurstof van mijn jurkjes, tassen en schoenen met duizenden liters de rivier in gaan. Ik zie mensen werken in fabrieken die instorten. Fabrieken waar elk uur boten arriveren met de ongedragen retouren uit het westen. Fabrieken die massa’s CO2 uitstoten voor onze jassen, tassen en jurken. En ineens zie ik mijn enorme bijdrage aan de catastrofale verstoring van het leven op onze planeet. Ik moet iets doen en besluit tot mijn 50e verjaardag geen nieuwe kleding meer te kopen. Ik start een challenge van ruim een jaar.
Mijn kast ruim ik drastisch op. Mijn team denkt dat ik gek geworden ben. Mijn zus en vriendinnen lachen me uit. Ik mag van mezelf tweedehands kleding kopen van de opbrengst uit mijn eigen kast. Ik koop me suf op marktplaats en word een vaste bezoeker van vintage stores.
Tot ik afkick en begin te genieten van minimaal en secondhand. Ik hou van pre-loved. En van de rust in mijn hoofd tijdens de uitverkoop. Van een inbox zonder aanbiedingen. En van een onverwacht groeiende bankrekening.
Mijn team lacht, maar vindt tweedehands bedrijfskleding een stap te ver. Mijn zus en vriendinnen zijn verbaasd en beginnen secondhand te ontdekken. Ik breng wat in beweging.
Als beloning, geef ik mezelf voor mijn vijftigste verjaardag een reis van vijftig dagen naar Nicaragua. Ik ga Spaans leren, vrijwilligerswerk doen en weer eens heerlijk backpacken. Daarna mag ik weer shoppen. Enthousiast vertel ik het mijn zus. Ze vindt het gek en ook eng. ‘Maar als jij het leuk vindt, vind ik het leuk voor jou,’ zegt ze.
Mijn backpack vol tweedehands shirtjes is op zolder blijven staan. Op mijn 50e verjaardag neem ik totaal onverwacht en heel plotseling afscheid van mijn zus. Hersenbloeding. Bam. Weg. Mijn grote, kleine, vrolijke en lieve zus. Mijn wereld stort in. Het vliegtuig naar Nicaragua heeft een lege stoel. Ik begin aan een hele andere reis. Één die me leert overleven en het leven lief te hebben. Eén die me leert vooruit te kijken en de aarde te respecteren. Eén die me laat zien dat elke keuze telt.
Om te dealen met mijn enorme verdriet, zoek ik afleiding en verslind stapels boeken, docu’s en luister naar podcasts over Climate Change. Duurzaam leven en werken wordt een thema waar ik alles van wil weten. Ik volg trainingen en ga lezingen geven als klimaatcoach en spreker van De Verborgen Impact. Als zorgbestuurder schrik ik van de enorme impact van de zorg en wordt ambassadeur duurzaamheid bij VWS.
De zorgbedrijven waar ik bestuurder ben, ga ik vergroenen. Enthousiast als ik ben, vlieg ik er met volle vaart in. En daar ondervind ik voor het eerst de enorme weerstand tegen duurzame maatregelen. De vega lunch wordt een OR kwestie. Het opruimen van de watertanks ook. De post op laten halen door de fietskoerier is okay. Zonnepanelen op het dak ook. Maar kom niet aan de lunch, de koffie, koud water, bedrijfskleding of de Iphone. Dat is een stap te ver.
Behavior change wordt mijn nieuwe passie. Wat drijft mensen om hun gedrag voor een betere toekomst vandaag al te veranderen. Duurzaam leven en werken zou moeten gaan over meer en niet over minder. Het zou moeten voelen als een feest en een beloning. Ik ga hierover schrijven en spreken en start in 2019 met Zustaina, specialist in duurzaam belonen. Daar begint de echte reis naar behavior change in de praktijk. Het is een familiebedrijf en ook dat zet me aan het denken. Families zijn gericht op verbinden, voor elkaar zorgen, delen en rekening houden met de gevolgen van je gedrag voor een ander. Dat lijkt te verdampen zodra mensen een kantoor of ziekenhuis binnenstappen. Vreemd.
Gedrag veranderen blijkt makkelijker als je hard wordt geraakt. Dat gebeurde mij. Nieuwe kleding heb ik nooit meer gekocht. Ook al zijn bamboe onderbroeken niet echt sexy. En scheuren tweedehands rokjes op de naad als je net 2 kilo te veel mee sjouwt. Op de OV-fiets ademt polyester uit 1970 ook niet zo lekker. Maar de gescoorde tweedehands rokjes en jurkjes zijn allemaal even leuk en hebben een verhaal. Een verhaal dat ik er zelf bij fantaseer. Ze hebben zakelijke deals gesloten. Mijn broeken met flair pijpen zijn op festivals geweest. Mijn vintage rokjes hebben in Parijs gewoond en mijn leren jasjes hebben achterop een motor gezeten.
Daarom begint elke dag weer met een glimlach. Een glimlach omdat ik de blijdschap kan voelen bij mijn nieuwe manier van leven en werken. Een glimlach omdat ik kwartjes zie vallen bij de teams waar ik mee werk. Een glimlach omdat ik groene harten zie shinen. En teams duurzaam zie vlammen. Een glimlach omdat ik zesenveertig jaar de allerleukste zus heb gehad.
Die glimlach gun ik jou ook. En je team. En de board. En ons allemaal.
Veel leesplezier.
Manon van Leeuwen